Areaal
Het hoofdverspreidingsgebied van Lestes barbarus bevindt zich in mediterraan Europa. In Noord- Afrika is de soort beperkt tot de kuststrook. In Midden- en Noord-Europa kwamen er tot vrij recent slechts enkele verspreid gelegen populaties voor. De laatste jaren echter reikt het aaneengesloten verspreidingsgebied noordwaarts tot aan de Noordzee en de Oostzee. In Groot-Brittannië werd ze pas recent (2002) gevonden en in Scandinavië ontbreekt ze. Oostwaarts komt de Zwervende pantserjuffer voor over Europees Rusland en Siberië tot in Mongolië en reikt er zuidwaarts tot Kasjmir.
Waarnemingen
mannetje
@Brigitte Van Passel
Verspreiding in België (2006)
Vrij zeldzaam. L. barbarus komt in Vlaanderen vrij verspreid voor. In de Antwerpse en Limburgse Kempen is ze vrij algemeen en plaatselijk talrijk te noemen. Dit is ook zo in de kuststreek, de omgeving van Brugge en die van Gent. In Wallonië is L. barbarus slechts gekend van een beperkt aantal vindplaatsen, vooral uit de warmere streken als Famenne, maar ze komt ook in de Ardennen voor.
Evolutie van de verspreiding
Tot 1980 gold L. barbarus als een zeldzame zuidelijke soort die in België enkel als dwaalgast bekend was. Zo dateren er 7 waarnemingen uit de 19de eeuw en zijn er uit de periode 1900-1980 slechts 6 waarnemingen bekend, waarvan 3 afkomstig zijn uit de warme zomer van 1976. In 1984 en 1985 werd ze op enkele plaatsen (Blankenberge, Brecht, Kalmthout) waargenomen. In Blankenberge werden toen zelfs een 10-tal dieren gezien en was er minstens gedurende die 2 jaar sprake van een kleine populatie. In 1994 en vooral in 1995 was er sprake van een echte invasie in Noordwest-Europa, inclusief België, en slaagde L. barbarus erin om zich op verschillende plaatsen voort te planten. Op veel van de huidige vindplaatsen in Vlaanderen komen ook populaties voor. Lokaal, zoals bv. op de vijver van de Antwerpse universiteit heeft ze L. sponsa verdrongen en is er nu de meest talrijke pantserjuffer. Of populaties van L. barbarus zich over een langere periode zullen handhaven, dan wel (tijdelijk) verdwijnen na enkele slechte zomers of winters valt af te wachten.
Habitat
De Zwervende pantserjuffer is vooral te vinden aan kleine, ondiepe waterplassen die onderhevig kunnen zijn aan sterke schommelingen van het waterpeil en bijgevolg vooral op het einde van de zomer kunnen droogvallen. Het betreft zowel vennen, duinpannen, maar ook nieuw ontstane plassen op onder meer opgespoten terreinen, groeven of vijvertjes in het urbane gebied. Veelal is de plas omgeven met russen (Juncus) waarin de eitjes worden afgezet.
Fenologie
De vliegperiode van de Zwervende pantserjuffer loopt van begin juni tot eind september, met de grootste aantallen in augustus. Uiterste data zijn 5 mei en 14 oktober.
Literatuur
De Knijf (1994a), Goffart (1994b), Stoks & De Block (1997), Stoks et al. (1997).